Af kavramı, özellikle ceza hukuku açısından oldukça önemli bir kavramdır. Bu kavram genel af ve özel af olarak iki ayrı başlıkta incelenebilir. Türk hukuk sisteminde af ile ilgili Anayasa’da ve Türk Ceza Kanunu’nda düzenlemeler mevcuttur.  

Genel af, kamu davasının düşmesi veya ceza mahkumiyetinin tüm neticeleriyle birlikte ortadan kalkması sonucunu doğuran hukuki bir uygulamadır.  

Özel af, hapis cezasının infazından vazgeçilmesi veya cezaevinde infaz edilecek sürenin azaltılması veya hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesini sağlayan hukuki bir uygulamadır.  

TCK Madde 65: 

  • Genel af halinde, kamu davası düşer, hükmolunan cezalar bütün neticeleri ile birlikte ortadan kalkar. 
  • Özel af ile hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine son verilebilir veya infaz kurumunda çektirilecek süresi kısaltılabilir ya da adlî para cezasına çevrilebilir. 
  • Cezaya bağlı olan veya hükümde belirtilen hak yoksunlukları, özel affa rağmen etkisini devam ettirir. 

Kanun metninden açıkça anlaşılacağı üzere genel af uygulanması durumunda suç sonuçları ile birlikte ortadan kalkar, kamu davası düşer. Mahkumiyet hali sonuçlarını da kapsayarak sona erer. Özel af kararının uygulanması halinde ise suç ortadan kalkmayarak yalnızca infazı ya azalır ya ortadan kalkar ya da para cezasına çevrilir. 

Özel af, ancak verilmiş bir mahkûmiyet kararı için çıkarılabilir. Bu sebeple yapılan soruşturma ve kovuşturmalara devam edilirken genel af yapılan soruşturmalar ve kovuşturmaları da ortadan kaldırır. Bu durumun neticesinde bir diğer fark ise özel af yalnızca mahkumiyetle sonuçlanan suçlar için uygulanabilir, adli para cezası ile sonuçlanan suçlar için uygulanmaz. Genel af ise mahkumiyetle sonuçlanan suçlar dışında adli para cezası ile sonuçlanan suçlar için de uygulanabilir.  

Genel af tüm suçlar için uygulanabilir ancak özel af belirli suçlar için uygulanabilmektedir. 

Genel Affın Hukuki Sonuçları Nelerdir? 

  • Genel af tüm suçlar için uygulanabilmektedir. Genel af neticesinde kamu davası düşeceği gibi hükmolunan cezalar tüm neticeleri ile birlikte ortadan kalkar. Bir diğer anlatımla genel af uygulaması ile suç sonuçları ile birlikte ortadan kalkar. 
  • Genel af, mahkumiyetle sonuçlanan suçların dışında adli para cezası ile sonuçlanan suçlar için de uygulanabilir. 
  • Yürütülmekte olan soruşturmalar, genel affın yürürlüğe girmesi ile takipsizlik kararı verilerek sonuçlanır. 
  • Genel affın yürürlüğe girmesi ile birlikte adli sicil kaydı da silinir. 
  • Genel aftan yararlanan kişi, suçu tekrar işlediğinde tekerrür hükümleri uygulanmaz. Yani tekerrürden dolayı cezasında ağırlaştırma yapılmaz. 
  • Memurlar için mahkumiyet kapsamında verilen disiplin cezaları ortadan kalkar.